Sempena Syarahan
Perdana Jawatan Profesor Universiti Kebangsaan Malaysia pada 08 Jun 2012 di
UKM, Seorang ilmuan pengajian Islam mencadangkan ilmu Tasawuf dan Tarekat di
jadikan sebagai satu komponen dalam Sukatan Pelajaran Pendidikan Islam sekolah
menengah dan juga dalam pengajian tidak formal di masjid dan surau.
Penasihat Majlis Fatwa Kebangsaan, Profesor Zakaria Stapa berkata
kaedah ini akan dapat menangani gejala buruk maksiat, rasuah, jenayah dan
keruntuhan akhlak di kalangan masyarakat Islam negara ini.
Berucap dalam Syarahan Perdana Profesornya Beliau yakin jika ianya
ditadbir dan dilaksanakan dengan baik kepada masyarakat, maka jati diri rakyat
Islam negara ini akan terjamin dan dapat diserlahkan dengan jelas dan
cemerlang.
Prof Zakaria memberikan syarahannya atas tajuk Pendekatan
Tasawuf dan Tarekat: Wadah Pemerkasaan Jati Diri Ummah di kampus UKM di sini.
Beliau berkata ilmu tasawuf dan tarekat mesti didedahkan kepada
masyarakat dengan sepenuhnya untuk menangkis beberapa kekeliruan dan salah
faham yang berlaku sejak sekian lama mengenainya.
Satu daripadanya ialah umat Islam di Malaysia kurang memahami ilmu
tasawuf dan tarekat, malah mempunyai pandangan serong terhadap ilmu itu.
Hal ini timbul kerana ilmu tasawuf dan tarekat tidak dimasukkan ke
dalam silibus Pendidikan Islam dalam sistem pendidikan negara dan tidak
didedahkan kepada masyarakat awam dalam pengajian agama secara tidak formal di
masjid dan surau, kata Prof Zakaria.
Dalam pada itu tasawuf dan tarekat dikaitkan pula dengan fenomena
ajaran sesat atau dakwah songsang yang muncul dari masa ke semasa.
Namun, perihal ketidak fahaman merata ini tidak wajar dibiarkan
terus menguasai ummah.
Prof Zakaria menganggap usaha mempelajari dan mengamalkan aspek
tertentu daripada ilmu ini merupakan satu fardu ain ke atas setiap umat Islam.
Ia perlu untuk ummah kerana pendekatan pengalamannya amat
sesuai menjadi alat dan wahana pembentukan jati diri ummah selain dapat pula
menyelesaikan kemelut akhlak dan nilai negatif yang melanda ummah masa kini, tambah
beliau.
Oleh itu, satu strategi penyelesaian mesti dirangka dengan komponen utama kandungan ilmu ini yang boleh menjamin terbinanya kefahaman yang tepat.
Selok-belok ilmu hendaklah didedahkan kepada masyarakat menerusi
pendidikan formal dan tidak formal.
Bagi masyarakat Islam di Malaysia, tasawuf dan tarekat bukanlah
sesuatu yang baru dan asing. Islam itu sendiri dibawa masuk dan disebarkan
di rantau ini oleh golongan Sufi.
Walau bagaimanapun beliau berkata kajian selama lebih 30 tahun
menunjukkan anggota masyarakat Islam Malaysia masa kini belum memahami dengan
baik dan jelas tentang selok-belok isu kandungan ilmu tasawuf dan tarekat.
Dalam kajian lain yang dijalankannya beberapa tahun lalu, beliau
mendapati penuntut-penuntut di institusi pengajian tinggi faham ajaran itu
tetapi mereka tidak tahu dan berupaya menghayati atau amalkan apa yang diajar
mengenainya.
Beliau menganggap pembelajaran ilmu tasawuf dan tarekat sebagai
fardu ain dan memadai bagi seseorang itu mengetahui ilmunya pada peringkat
sekolah.
Dalam konteks sesebuah institusi tarekat, guru atau Shaykh
menjadi rujukan utama. Segala kegiatan pertubuhan berkenaan tertakluk dan
berpusat secara mutlak berdasarkan kehadiran Shaykh, tambah beliau.
Profesor Zakaria dilahirkan di Tanah Merah, Kelantan pada 1951 dan
mendapat pendidikan awal di Sekolah Agama-Arab Al-Ihsan, Tanah Merah dan
Sekolah Maahad Muhammadi, Kota Baru, Kelantan dan Kolej Islam Klang. Beliau
memperolehi ijazah pertamanya dari UKM dan ijazah doktor filsafah dari
University of Durham, UK.
BANGI, 8 Jun 2012
Oleh
Saiful Bahri Kamaruddin (UKM)
Usaha
mengukuhkan penghayatan ilmu tasawuf bagi pemerkasaan jatidiri masyarakat pada
pandangan Profesor Zakaria menuntut pembangunan beberapa langkah asas. Pertama
ialah keperluan kepada usaha membetulkan salah faham atau persepsi negatif
masyarakat terhadap ilmu tasawuf itu sendiri. Ini kerana, dalam banyak
penemuan kajian,ilmu tasawuf sering dipandang serong oleh sebahagian besar
masyarakat, malah dalam keadaan tertentu dikaitkan dengan ajaran ilmu sesat. Ia
juga kadang-kadang dilihat sebagai satu ilmu dan amalan ketinggalan zaman serta
mendorong kemunduran. Kesannya, masyarakat menjauhkan diri dari mendekati ilmu ini
apatah lagi untuk mengamalkannya. Langkah kedua ialah tuntutan untuk
membangunkan ilmu ini secara sistematik dan membuka ruang pembaharuan dalam
tafsiran berkenaan kandungan, amalan dan pendekatannya secara segar dan dinamik
agar sejajar dengan keperluan masyarakat semasa. Inilah antara dua langkah
asas yang akan memastikan ilmu tasawuf dapat berkembang di arus perdana
masyarakat hari ini.
Hakikatnya, ilmu tasawuf lahir sumber
keagamaan Islam. Pandangan yang menganggap ilmu ini tidak lahir dari ‘rahim’
keagamaan Islam adalah tidak tepat. Dalam pengajian iImu-ilmu Islam, ilmu
tasawuf dibahaskan secara berangkai dengan ilmu Tauhid dan ilmu Fekah. Ia
merupakan salah satu ilmu pelengkap kepada kesempurnaan hidup beragama.
·
Syarahan
beliau dibukukan oleh Penerbit UKM, 2012 dengan harga RM15
PENGALAMAN PENYELIDIKAN/PENULISAN ILMIAH PROF.:
1.
Paradigma Pemikiran bukan Melayu terhadap kepimpinan Melayu di Malaysia,
2010-2012, Geran Fundamental, UKM-11KH-05-FRGS0082-2010, Penyelidik Bersama.
2.Pemerkasaan
Identiti Melayu Melalui Peradan Islam, 2009-2011, Projek Arus Perdana,
UKM-AP-CMNB-19-2009/4, Ketua Projek.
3.Kajian
Keberkesanan Modul Pengajian Islam di Pusat-Pusat Serenti, 2009-2010, Dana
Luar,PP-022-2009, Ketua Projek.
4.Aplikasi
Strategi Pembelajaran dalam merealisaikan keperluan Pasaran: Kajian dalam kalangan pelajar-pelajar Pra
Siswazah FPI, 2009-2010, Penyelidikan Tindakan/Strategi, UKM-PTS-030-2009,
Ketua Projek
5.
Sumbangan Peradaban Arab-Islam Terhadap Masyarakat Melayu di Malaysia,
2008-2011, Geran Universiti Penyelidikan UKM-GUP-JKKBG-08-10-040, Penyelidik
Bersama.
6.
Penilaian Kurikulum Pendidikan Islam Sekolah Menengah Agama Negeri dan Rakyat,
2007-2010, Geran Universiti Penyelidikan, UKM-GUP-TKS-07-08-085, Penyelidik
Bersama.
7.
Akidah sebagai pemangkin Survival Politik Muslim Malaysia, 2007-2009, Geran
Universiti Penyelidikan, UKM-GUP-TKS-07-08-081, Ketua Projek.
8.Hala
tuju Pengajian Islam di Malaysia, 2007-2009, Dana Luar, PP-010-2007, Ketua
Projek.
9.
Nilai Keagamaan Masyarakat Merlayu dalam Arus globalisasi, 2001-2003, Dana UKM,
AP 1/2000, Ketua Projek.
10.Keberkesanan
Kelas Pengajian Takmir Masjid/Surau seluruh Malaysia, 2001-2002, Dana Luar,
Penyelidik Bersama.
11.
Kajian Keberkesanan Program Pemulihaqn Dadah ke Arah Penyediaan Modul
Pendidikan Islam di Pusat-Pusat Serenti, 2003-2005, IRPA, 07-02-02-0035-EA278,
Ketua Projek.
12.
Pemikiran Zainiddin Labay El-Yunusy Dalam pergerakan kaum muda di Minagkabau,
2006-2009, Tabung Fakulti, PP-015-2006, Ketua Projek.
13.
Adab-adab suluk Shaykh Abdul Wahab Rokan:
Penilaian Kritis ke Arah mengadaptasi bagi pembentukan akhlak masyarakat,
2006-2009, Tabung Fakulti, PP-016-2006, Ketua Projek.
14.Masalah
dan persepsi penjawat-penjawat Awam dalam sektor Agama Terhadap perkhidmatan
dan kemudahan, 2001, Dana Luar, Penyelidik Bersama.
15.
Kajian Kemahiran Tilawah al-Qur’an Tahap I dan Tahap II Serkolah Rendah
Semenanjung Malaysia, 1997-1999, Dana Luar, Ketua Projek.
16.
Akidah dan Tasawuf di Kalangan Orang Islam ditinjau daripada Perspektif
Mazhab Ahl al-Sunnah wa al-Jama’ah:
Kajian Kes di Kelantan, 1980-1982, Kod Projek 40/80, Penyelidik
Bersama.
17.
Penghijrahan Tenaga Kerja dari Kelantan ke Singapura: Satu Tinjauan Permasalahan Kemerosotan
Akhlak, 1982-1984, Kod Projek 44/82, Ketua Projek.
18.
Persepsi Artis Muslim terhadap nilai Keagamaan dan kesannya ke atas golongan
remaja, 1993-1995, kod Projek 28/93, Penyelidik Bersama.
19.
Amalan Tarekat Tasawuf di Malaysia, 1996-1998, kod Projek P/4/96, Ketua
Projek.
20.
Denamika Kehidupan Bandar: Fokus kepada
Penghayatan Islam, 1999-2001, Projek Arus Perdana UKM, Penyelidik Bersama.
21.
Isu-isu akidah umat Islam Malaysia, 2000, Dana Luar (Jabatan Kemajuan Islam
Malaysia), Penyelidik Bersama.
Karya Asli
1. Zakaria Stapa, 1993 : Ibn
Arabi Tokoh Sufi (560H/638H -
1165M/1240M), Dewan Bahasa dan
Pustaka, Kuala Lumpur.
2. Zakaria
Stapa, 1993 : Beberapa Aspek Kefahaman Islam :
Persoalan Ketuhanan Dan
Kemanusiaan, Penerbitan Pustaka Antara, Kuala Lumpur.
3. Zakaria
Stapa, 1994 : Masyarakat Islam Dan Isu Semasa.
Yayasan Dakwah Islamiah Malaysia, Kuala Lumpur.
4. Zakaria
Stapa, 1995 : Akhlak Dan Tasawwuf Islam. Berita Publishing Sdn. Bhd., Kuala Lumpur.
5. Zakaria
Stapa, 1996 : Tasawwuf Dan Empat Tokoh
Sufi, Dewan Bahasa Dan Pustaka, Kuala Lumpur..
6. Zakaria
Stapa, 1998 : Tokoh Sufi dan
Penyelewengan Akidah Berita Publishing Sdn. Bhd. Kuala Lumpur.
7. Zakaria
Stapa, 1999 : Akidah dan Akhlak Dalam Kehidupan Muslim. Utusan Publication, Kuala Lumpur.
8.
Zakaria Stapa, 1999: Pendekatan Tasawuf: Penyelesai Kemelut
dan Penjana Personaliti Ummah.
Yayasan Islam Terengganu, Kuala Terengganu.
9.
Zakaria Stapa, 1999: Kepercayaan kepada yang Ghaib (Risalah
Kecil). Jabatan Agama Islam Perak,
Ipoh, Perak.
10.
Zakaria Stapa, 2001: Institusi
Tarekat Dalam Ilmu Tasawuf: Satu
Pengenalan. Majlis Agama Islam dan Adat Melayu Perak,
Ipoh Perak.
11.
Zakaria Stapa, 2008: Rasulullah
s.a.w. Penjana Ummah Gemilang (Risalah Khas Sambuntan Maulidur Rasul
Peringkatan Kebangsaan 1429H/
2008M. Jabatan Kemajuan Islam Malaysia,
Puterajaya, Malaysia.
12.
Zakaria Stapa et al,
2008: Nilai Keagamaan Mahasiswa Melayu Dalam Arus Globalisasi. Siri Monograf Pembangunan Insan dan Tamadu
Islam. Fakulti Pengajian Islam,
Univerditi Kebangsaan Malaysia, Bangi.
C.1.2 Buku Terjemahan
1.
Zakaria Stapa dan Mohamad Asin Dollah (terj. & Pengantar), 1993 : al-Qur’an dan Orientalisme, Dewan Bahasa
dan Pustaka, Kuala Lumpur.
2.
Zakaria Stapa (Terj. dan
Pengenalan) 1994 : Kedudukan Hadith Dalam Islam. Berita Publishing Sdn. Bhd. Kuala Lumpur.
C.1.3 Buku Suntingan/Selenggaraan
1. Zakaria Stapa (Penyusunan Bersama
Jawatankuasa Istilah Usuluddin dan Falsafah Islam DBP), 1991 : Istilah usuluddin
dan Falsafah Islam, Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur.
2. Zakaria Stapa dan Dr. Mohd Asin Dollah
(Pyt.), 1992 : al-Qur’an Dalam Beberapa Perspektif : Seminar Pengajian
al-
Qur’an
Peringkat Kebangsaan, Penerbitan Pustaka Antara, Kuala Lumpur.
3. Zakaria
Stapa dan Mohamed Asin Dollah (Pyt.). 1996 : Islam : Akidah dan Kerohanian. Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia,
Bangi.
4. Zakaria
Stapa (pyt.) 1997 : akidah
dan Tasawuf. Bahagian Hal Ehwal
Islam JPM, Kuala Lumpur..
5. Zakaria
Stapa dan Fariza Md. Sham (pyt.) 1998: Sejarah Dan Pemikiran Islam. Fakulti Pengajian Islam, UKM.
6. Zakaria
Stapa dan Mohamed Asin Dollah (pyt.), 1998 : Islam:
Akidah dan Kerohanian. Edisi
Kedua. Penerbit Universiti Kebangsaan
Malaysia, Bangi.
7.
Zakaria Stapa (Pengr.),
1999: Islam dan Cabaran Ke Arah Kecemerlangan Ummah. Jabatan Kemajuan Islam Malaysia, Kuala
Lumpur.
8.
Zakaria Stapa et al
(Pyt.). 2001: Kajian Ilmu-ilmu Islam. Jil. 2.
Fakulti Pengajian Islam, UKM.,
Bangi, Selangor.
9.
Zakaria Stapa dan Mohamed
Asin Dollah (Pyt.). 2001. Islam:
Akidah dan Kerohanian. Edisi
Ketiga. Penerbit Universiti Kebangsaan
Malaysia, Bangi.
10. Zakaria Stapa
(Pengr.) 2002. Islam:
Pemikiran dan Penghayatan. Johor Baharu:
Bahagian Penyelidikan, Jabatan Agama Johor.
11 Zakaria Stapa, Abdull
Rahman Mahmood dan Jaffary Awang (Pyt.).
2009. Survivaql Politik Muslim
Malaysia. Institut Islam Hadhari,
Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi.
C.2 Makalah Dalam Jurnal
1. Zakaria Stapa, 1989 : “A Brief
Survey and Analitical Discussion on the
origins and Nature of Sufism”, Hamdard Islamicus, XII(2): 75 - 91.
2. Zakaria Stapa, 1991 : “A Discussion
on Tawhid : The Viewpoint of the
Sufis”, Hamdard Islamicus,
Xvi(1): 53-66.
3. Zakaria Stapa, 1991 : “Muslim
Theology and Sufism : A General Survey
of Relation and
Reaction in the History of Islamic Thought”, Hamdard Islamicus XVI (3): 49 - 70.
4. Zakaria Stapa, 1993 : “The Origins and
Historical Background of the Kalam : An Overview Discussion”, Hamdard Islamicus XVI(1): 39 - 65.
5. Zakaria Stapa, 1996 : “A Discussion on
the the concept of Tawhid : The
Viewpoint of the Mu’tazilites”, Hamdard
Islamicus Vol. XVIV(1): 37 - 45.
6. Zakaria Stapa, 1984 : “Raba’ah
al-Adawiyah dan Konsep Cinta Ilahi”, Islamiyat,
Vol. 5 (1984): 3-14.
7.
Zakaria Stapa, 1988 : “The
True Nature of Tawhid and its Relation To the Problem of the Muslim in the
Modern World”, Islamiyat, Vol. 9 (1988) : 45-58.
8. Zakaria Stapa, 1989 : “Sumber Asal
dan Nature Ilmu Tasawuf : Satu Perbincangan yang Bersifat Analitikal”, Jurnal Penyelidikan Islam, bil. 7 (1989)
: 79 - 100.
9. Zakaria Stapa, 1990 : “Ibn Ata Allah
al-Sakandari : Tokoh Utama Tariqat al-Shadiliyyah”, Jurnal Hikmah, bil. 4 (1990) :
37 - 48.
10. Zakaria Stapa, 1995 : Persoalan kedudukan
Hadith Dalam Islam, Jurnal Penyelidikan
Islam, bil. 9 (1995) : 79 - 90.
11. Zakaria Stapa, 1996 : “Islam dan
Kecemerlangan Ummah” al-Maw’izah, Jil.
4 (Jun, 1996) : 63-74).
12. Zakaria Stapa 1996 : “The Status and
Position of the Qur’an : An Analytical Discussion”. Islamiyyat,
17 (1966) : 19 - 31.
13. Zakaria Stapa, 1997 : Negara Malaysia
Yang Maju dan Berakhlak Mulia : Realiti dan Kemungkinan, Jurnal IKIM, Vol. 5 no. 1 (Januari /Jun, 1977): 123 - 147.
14. Zakaria
Stapa, 1997: “Kepercayaan Kepada Yang Ghaib : Tumpuan Khusus Kepada
Peranan Makhluk Jin Dalam Kehidupan
Makhluk Manusia”. Jurnal Usuluddin. Bil. 7 (Disember, 1997) : 47-74.
15. Zakaria Stapa, 1998 : “Penulisan Ilmiah dalam Pengajian Islam di
Institusi Pengajian Tinggi : Sebuah
Catatan Panduan”. al-Maw’izah. Jil. 6 (Jun,
1998): 83-92.
16. Zakaria Stapa, 1999: “Ancaman Pasca Moden
dan Faham Pasca Modenisme Terhadap Akidah dan Akhlak Umat Islam Masa
Kini”. Al-Maw’izah. Jil. 7 (Jun, 1999) : 1-13.
17. Zakaria Stapa, 1999: “Pendidikan Islam
dan Ancaman Masa Kini”. Jurnal
Pemikir. Bil. 17 (Julai-September,
1999): 121-153.
18.
Zakaria Stapa 2000: “A
Discussion on the concepts of Tawhid: The Viewpoint of al-Ashcari”. Hamdard Islamicus. Vol.XXIII (April-Jun, 2000): 55-60.
19.
Zakaria Stapa, 2001: “Status, hak dan tanggungjawab wanita
Islam”. Jurnal Pemikir. Bil. 24 (April-Jun, 2001): 111-141.
20.
Zakaria Stapa, 2001: “Cabaran Terhadap Umat Islam, Khususnya
Golongan Remaja Pada Abad ke-21”. Jurnal
YADIM. Bil. Pertama (April, 2001):
161-201.
21.
Zakaria Stapa, 2001: “Insan Kamil: Ciri dan Proses Pembentukan”. Afkar.
Bil. 2 (Jun, 2001): 43-60.
22.
Zakaria Stapa, 2001: “A Discussion on the Concept of Tawhid: The Viewpoint of Early Islamic Sources”. Hamdard Islamicus. Vol. XXIV.
No. 4 (October-December, 2001): 7-35.
23.
Zakaria Stapa, 2002: “Akhlak Islam dan Gaya Hidup Muslim
Semasa: Aanalisis Konsep dan Agenda
Bertindak”. Jurnal YADIM. Bil 3
(Jun, 2002): 51-66.
24.
Zakaria Stapa, 2003: “al-Imam al-Shafi’i dan Persoalan Pemantapan
Pembangunan Ummah Masa Kini”. Jurnal
YADIM. Bil. 4 (April, 2003): 82-98.
25.
Zakaria Stapa, 2003: “Khurafat Antara Dua Dimensi: Konservatif dan Kontemporari”. Jurnal YADIM. Bil. 5 (Disember, 2003): 85-101.
26.
Zakaria Stapa et al,
2003: “Kajian keberkesanan kelas
pengajian takmir masjid/surau”. Jurnal
Penyelidikan Islam JAKIM. Bil. 16
(2003M./1424H.): 155-165.
27.
Zakaria Stapa, 2004: “Isu-isu Kontroversi Akidah dalam Media
Massa”. Jurnal Penyelidikan Islam
JAKIM. Bil. 17 (2004M./1425H.): 131-146.
28.
Zakaria Stapa, 2005: “Menangani Persoalan Penyakit Sosial melalui
pendidikan kerohanian Islam”. Jurnal
YADIM. Bil. 7 (Disember, 2005): 21-44.
29.
Zakaria Stapa, 2005: “Islam dalam negara Malaysia masa kini: Analisis dari aspek fakta dan cabaran”. Jurnal Penyelidikan Islam JAKIM. Bil. 18 (2005M/1426H.): 69-93.
30.
Zakaria Stapa, 2006: “Ulama Penggerak penguasaan ilmu: Iktibar daripada ketersohoran
al-Ghazali”. Pemikir. Bil. 43 (Januari-Mac, 2006): 65-82.
31.
Zakaria Stapa, 2007: “Masjid membangunkan masyarakat
hadhari”. Jurnal YADIM. Bil. 9 (Januari, 2007): 52-65.
32.
Zakaria Stapa, 2009:
“Manusia Pembina Tamadun: Perspektif Pemikiran Islam”. Jurnal Hadhari: An International Journal. Bil. 1 (2009/1430):
35-48.
C.3 Makalah Dalam Antologi/Bab Dalam
Buku/Prosiding
1.
Zakaria Stapa, 1983 : Wahdat al-Wujud Daripada sudut pandangan
Ibn Arabi, dalam Haji Muhammad Bukhari Lubis (pnyt.). Di
Sekitar Sejarah Dan Tamadun Islam, jil. 2, Jabatan Pengajian Arab dan
Tamadun Islam, Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi, Selangor, 111-118.
2. Zakaria Stapa, 1992 : Falsafah Islam
atau Falsafah Muslim, dalam Ibrahim Abu Bakar (pnyt.), Spektrum Falsafah Islam, Terbitan Tak Berkala, No. 1. Jabatan
Usuluddin dan Falsafah, Universiti Kebangsaan Malaysia, 9 - 29.
3. Zakaria Stapa, 1993 : Status Dan
Kedudukan Konsep Tawhid Dalam Sumber-sumber Islam Terawal, dalam Dr. Jawiah
Dakir (pnyt.), Kajian Sekitar
Permasalahan al-Tafsir dan al-Hadith, Terbitan Tak Berkala No. 2, Jabatan
Usuluddin dan Falsafah, Universiti Kebangsaan Malaysia, 111-123.
4. Zakaria Stapa, 1993 : Konsep Tawhid
: Satu Pendekatan dari sudut Pandangan
sufi, dalam Mohamed Yusoff Hussain, Abdul Shukor Hj. Husin, Idris Zakaria dan
Anisah Zainal Abidin (pnyt.), Isu-isu
Dalam Usuluddin dan Falsafah,
Penerbit UKM, bangi, 106 - 116.
5. Zakaria Stapa, 1993 : Kefahaman
Tasawuf Di Kalangan Muslim Kelantan, dalam Mohammed Yusoff Hussain, Abdul
Shukor Hj. Husin, Idris Zakaria dan Anisah Zainal Abidin (pnyt.), Isu-isu Dalam Usuluddin dan Falsafah,
Penerbit UKM, Bangi, 117-132.
6. Zakaria Stapa (terj.), 1993 : Istilahat
al-Suffiyah, dalam Zakaria Stapa, Ibnu
Arabi Tokoh sufi, Dewan
Bahasa dan Pustaka, 79-105.
7.
Zakaria Stapa, 1995 : “Konsep Hijrah Dan Hubungannya Dengan
Proses Pembinaan Nilai Murni Dalam Kehidupan”.
Dalam Hijrah Membina Nilai Murni,
Bahagian Hal Ehwal Islam, Jabatan Perdana
Menteri, Kuala Lumpur, 19-31.
8.
Zakaria Stapa, 1995 :
Citra Ilmu Tasawuf Dalam Sudut Pandangan
Golongan Orientalis. Dalam Indriaty
Ismail (Pnyt.) Islam Dalam Persepsi
Orientalisme. Terbitan Tak Berkala
3, Jabatan Usuluddin dan Falsafah, UKM, 65-85.
9.
Zakaria Stapa, 1996 : “Ibn
Kaldun dan Ilmu Tasawuf : Satu Analisis Berdasarkan kita Shifa’ al-Sail li Tahdhib al-Masa’il”. Dalam Kamaruddin Salleh dan Ahmad sunawari
Long (pnyt.). Pemikiran Ibn Khaldun.
Terbitan Tak Berkala No. 4. Jabatan Usuluddin dan Falsafah, UKM., hlm.
50-60.
10. Zakaria Stapa, 1996 : “Pencapaian dan
pemahaman konsep Tauhid di kalangan Ahli Sufi dan Mutakallimun”. Dalam Zakaria Stapa dan Mohamed Asin
Dollah. (pnyt.). Islam : Akidah dan Kerohanian, Penerbitan
Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi, hlm. 82-94.
11. Zakaria Stapa, 1996 : “Konsep Tauhid
Dalam Zaman Awal Islam”. Dalam Jawiah
Dakir (pnyt.). Kewibawaan al-Tafsir dan al-Hadis. Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia,
Bangi, hlm. 72-78.
12. Zakaria Stapa, 1996 : “Islam Agama Keselamatan dan
Kesejahteraan”. Dalam Mohamed Asin
Dollah (pnyt.) Dimensi Agama dan Falsafah.
Terbitan Tak Berkala no. 5.
Jabatan Usuluddin dan Falsafah, UKM. hlm. 1-17.
13. Zakaria Stapa, 1997 : “Konsep zuhud Dalam Islam Dan Hubungannya
Dengan Kehidupan Muslim Malaysia Masa Kini”.
Dalam Indriaty Ismail (pnyt.). Minda Usuluddin. Terbitan Tak Berkala no. 6, Jabatan Usuluddin
dan Falsafah, UKM., hlm. 105-118.
14. Zakaria Stapa, 1997 : “Wajah Tasawuf Dalam Penglihatan Ulama
Bukan Sufi”. Dalam Zakaria Stapa
(pnyt.). Akidah dan Tasawuf. Bahagian Hal Ehwal Islam, JPM, Kuala Lumpur,
hlm. 67-84.
15. Zakaria Stapa, 1997 : “Tazkiyat al-Nafs: Kepentingan dan Mekanisme Pelaksanaan”. Dalam Zakaria Stapa (pnyt.). Akidah
dan Tasawuf. Bahagian Hal-ehwal
Islam, JPM, Kuala Lumpur, hlm. 87-97.
16. Zakaria Stapa (terj.), 1997. “Zuhud :
Apa Pengertian Sebenarnya”.
Dalam Zakaria Stapa (pnyt.) Akidah
dan Tasawuf. Bahagian Hal Ehwal Islam,
Jabatan Perdana Menteri, Kuala Lumpur, hlm. 101-123.
17. Zakaria Stapa (terj.), 1997: “Abu Talib al-Makki Dan Kitab Beliau Qut-Qulub”. Dalam Zakaria Stapa (pnyt.) Akidah
dan Tasawuf. Bahagian Hal Ehwal Islam, Jabatan Perdana
Menteri, Kuala Lumpur, hlm. 125-142.
18. Zakaria Stapa, 1998 : “Konsep Akidah dan Pandangan al-Ghazali
Mengenai Proses Pendidikan Akidah”.
Dalam Zakaria Stapa dan Mohamed Asin Dollah (pnyt.). Islam :
Akidah dan Kerohanian. Edisi
Kedua. Penerbit Universiti Kebangsaan
Malaysia, Bangi, hlm. 102-114.
19. Zakaria Stapa, 1998 : “Konsep Wahdat
al-Wujud : Tumpuan Khusus kepada
Penghayatan dan Pandangan Ibn ‘Arabi”.
Dalam Zakaria Stapa dan Mohamed Asin Dollah (pnyt.). Islam
: Akidah dan Kerohanian. Edisi Kedua.
Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi, hlm. 115-133.
20. Zakaria Stapa, 1998: “Tarekat Tasawuf Sebagai Wadah Amalan
Kerohanian Islam: Satu Analisis
Konseptual”. Dalam Zakaria Stapa dan
Mohamed Asin Dollah (pnyt.). Islam :
Akidah dan Kerohanian. Edisi Kedua.
Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi, hlm. 134-156.
21.
Zakaria Stapa, 1998 : “Islam
: Sejarah dan Pemikiran: Kata
Pengantar”. Dalam Fariza Md Sham dan
Zakaria Stapa (pnyt.) Sejarah dan
Pemikiran Islam. Fakulti Pengajian Islam, UKM, Bangi, hlm. v-xv.
22.
Zakaria Stapa, 2000: “Penghayatan dan Pengajaran Tasawuf Imam
al-Ghazali”. Dlm. Hj. M. As’ari Hj.
Tiba’ et. Al (pnyt.). Imam
al-Ghazali: Metodologi Pemikiran, Akidah
dan Tasawuf. Bahagian Penyelidikan,
Jabatan Agama Johor, hlm. 35-79.
23.
Zakaria Stapa, 2000: “Kata
Pengantar: Mempertegas sikap, menagkis
tohmahan”. Dlm. Ariffin Omar. Sunnah dan keunggulannya. Ammier Souvenir, Bandar Baru Bangi, Selangor,
hlm. i-xxx.
24.
Zakaria Stapa, 2001: “Pendahuluan:
Menjejak lompang, melurus hala tuju”.
Dlm. Zakaria Stapa et al
(Pnyt.). Kajian Ilmu-ilmu Islam. Jil. 2.
Fakulti Pengajian Islam, UKM., Bangi, Selangor, hlm. xix-xxxi.
25.
Zakaria Stapa, 2001: “Mengenal Unsur Tasawuf yang Mennyeleweng
dalam Buku Agama”. Dlm. Zakaria Stapa dan Mohamed Asin Dollah
(Pnyt.). Islam: Akidah dan Kerohanian. Edisi Ketiga. Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia,
Bangi, hlm. 190-216.
26.
Zakaria Stapa, 2001: “Pengajian Islam Di Institusi Pengajian
Tinggi Awam (IPTA) Masa Kini: Sumbangan dalam menjana dan Mempertingkatkan
Penghayatan Islam”. Dlm. Khairul ‘Azmi Mohamad dan Abdul Monir Yaacob
(Pnyt.). Ketua Penerangan dan
Penyelidikan Kerajaan Negeri Johor, Johor Bharu. Hlm.
93-110.
27.
Zakaria Stapa, 2002: “Akhlak Islam: Landas Bertolak Perpaduan Ummah”. Dalam Ahmad Sunawari Long, Siti Saudah Hj.
Hassan dan Muda @ Ismail Ab. Rahman (Pnyt.).
Perpaduan Ummah: Realiti dan
Cabaran. Fakulti Pengajian Islam,
UKM., Bangi, Selangor. hlm. 78-88.
28.
Zakaria Stapa, 2003:
“Cabaran era Globalisasi Terhadap Keterampilan Pendakwah”. Dlm. Zulkiple Abd. Ghani, Anuar Puteh dan H.
A. Yaakob Matondang (Pnyt.). Dakwah
Dalam Perspektif Sosio-Budaya:
Malaysia-Indonesia. Jabatan
Pengajian Dakwah dan Kepimpinan, UKM., Bangi, Selangor. Hlm. 24-47.
29.
Zakaria Stapa et al. 2003.
“Nilai Keagamaan Masyarakat Melayu dalam Arus Globalisasi”. Dlm. Prosiding
Seminar Kebangsaan Arud Perdana II.
Nidzam Sulaiman dan Nor Hashimah Jalaluddin (Pnyt). Institut Alam dan Tamadun Melayu, UKM.,
Bangi, Selangor, hlm. 81-112.
30.
Zakaria Stapa, 2003. “Pendidikan dalam pemikiran YAB Dato’ Seri
Dr. Mahathir Mohamad: Analisis daripada
Perspektif Islam”. Dlm. Dr Mahathir Pemikir Islam Abad ke 21. Jabatan Hal Ehwal Khas, Kementerian
Penerangan Malaysia. Hlm. 27-40.
31.
Zakaria Stapa, 2004. “Tasawuf dan pembangunan hakiki ummah”. Dlm.
Wan Suhaimi Wan Abdullah dan Che Zarrina Sa’ari (Pnyt.). Tasawuf Dan Ummah. Jabatan Akidah dan Pemikiran Islam, Akademi
Pengajian Islam, Universiti Malaya, Kuala Lumpur. Hlm. 55-84.
32.
Zakaria Stapa, 2004. “Peranan dan sumbangan pendekatan Tasawuf
dalam menghadapi cabaran era globalisasi dan faham pasca moden”. Dlm.
Mohd Fauzi Hamat, Mohd Fakhruddin Abd Mukti dan Che Zarrina Sa’ari
(Pnyt.). Pemikiran Islam dan Cabaran
Semasa. Jabatan Akidah dan Pemikiran
Islam, Akademi Pengajian Islam, Universiti Malaya, Kuala Lumpur. Hlm.
99-122.
33.
Zakaria Stapa, 2004. “Peranan Tasawuf dalam Pembangunan Hakiki
Ummah”. Dlm. H. Agus Sukristyanto,
H. Sukarno Hs, Soeparjono, Jaffary Awang, Muda @ Ismail Ab. Rahman dan Indriaty
Ismail (Ed.). Prosiding Seminar
Internasional Agama Sebagai Wadah Pemersatu Masyarakat, Bangsa dan Negara. Universitas 17 Agustus 1945, Surabaya,
Indonesia. Hlm. 101-124.
34.
Zakaria Stapa et al,
2004: “Pembinaan Keupayaan Melayu dalam
arus Globalisasi: Satu Kajian mengenai
Nilai Keagamaan masyarakat Melayu dalam bidang pendidikan”. Dlm.
Siti Zaiton Mat So’ad, Halizah Md Arif, Mat Salim Selamat, Mohd Azmi
Nias Ahmad, Noor Hasimah M. Yacob, Roselina Musahar Salimah Ahmad, Rohaiza Saat
dan Siti Atkah Abdul Hamid (Ed.). Prosiding
Seminar Kebangsaan Sains Teknologi & Sains Sosial: Jilid 2:
Sains Sosial. Universiti
Teknologi MARA, Cawangan Pahang, Kuantan Pahang. Hlm. 55-60.
35.
Zakaria Stapa, 2007: “Masyarakat, pendidikan dan pembentukan keluarga
Islam berkualiti”. Dlm. Azrina Sobian (Ed.). Keluarga Islam, Kemahiran Keibubapaan dan
Cabaran Semasa. Institut Kefahaman
Islam Malaysia & MPH Publishing, Kuala Lumpur. Hlm.
217-243.
36.
Zakaria Stapa, 2007: “Masalah
fenomena ajaran sesat di Malaysia:
Kaitannya dengan wahdat al-wujud”. Dlm
Abdul Ghafar Hj Don et al (Ed.).
Isu-isu Dalam Dakwah, Tarekat Tasawuf dan Ajaran Sesat di Malaysia. Jabatan Pengajian Dakwah dan Kepimpinan,
FPI, UKM, Bangi. Hlm. 191-198.
37.
Zakaria Stapa, Ibrahim Abu Bakar
dan Idris Zakaria. 2009. “The contribution of the Pan-Malaysian
Islamic Party (PIMP) to the Politico-Religious Trends in Malaysia”. DFlm. Zakaria Stapa et al (Pyt.). Survival Politik Muslim Malaysia.
Institut Islam Hadhari, Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi. Hlm. 11-33.
38.
Zakaria Stapa dan Ibrahim
Abu Bakar. 2009. “Isu Survival Politik Muslim di
Malaysia”. Dlm. Zakaria Stapa et al
(Pyt.). Survival Politik Muslim
Malaysia. Institut Islam Hadhari, Universiti Kebangsaan Malaysia,
Bangi. Hlm. 91-102.
