GERAKAN
KEMERDEKAAN TANAH MELAYU DIPELOPORI ULAMA’.
Gerakan ini bermula tahun
1511 setelah Melaka jatuh ketangan Portugis.Semangat juang dan jihad dipelopori
oleh Ulama sebagai pembangkit kesedaran perjuangan kemerdekaan tanah Melayu
sejak berzaman.
Perjuangan kemerdekaan
bermula 1511-1957 menjangkaui masa hamper 450 tahun sama ada jihad persenjataan
dan secara organisasi. Karya-karya klasik membuka kesedaran dan semangat juang
dan siasah seperti Sulatus Salatin, Hikayat Amir Hamzah, Hikayat Muhammad Ali
Hanafiah. Penjajahan tanah Melayu bermula dengan Portugis, Belanda, British,
Siam, Jepun dan British. Antara ulama pejuang kemerdekaan seperti Maulana Yusuf
di Melaka dahulu, seterusnya antaranya Tokku Paloh, Kiyai Fadhil, Sheikh Abdul
Samad al-Palembani, Tok Janggut, Tok Gajah, Abdullah Fahim, Raja Haji, Ab. Rahman Limbong, Sheikh Mohamad Said al-Barsisa, Sheikh Daud al-Fatani, Sheikh Wan Mustafa, Sheikh Abdul Qadir Kedah dan ramai lagi.
Syeikh Ahmad al-Fatani seorang ulama serba boleh 'versatil' dan seorang tokoh Islah dalam pembentukan sosial Islam di alam Melayu. Beliau merupakan Ulama
pengkader dan penggerak perjuangan ilmu dan kemerdekaan akhir kurun ke-19 dan awal
kurun ke-20 ialah Syeikh Ahmad al-Fatani yang menubuhkan organisasi secara
tersusun Jam’iyyah Fataniyyah tahun 1873
di Mekah. Mekah pada masa tersebut menjadi pusat keilmuan dan pengkader para
pejuang tanah Melayu secara tersusun. Tujuan
persatuan itu juga untuk memberi kesedaran kepada bangsa dunia Melayu
agar berupaya membebaskan diri daripada cengkaman pihak penjajah. Gerakan secara organisasi ini dan perkongsian maklumat
dan kader ini bagi kembali berjuang di tanah Melayu melalui dakwah, penyebaran
ilmu, institusi pendidikan, siasah dan tadbir dan organisasi di tanah Melayu.
Syeikh Ahmad al-Fatani berasa sedih kerana Patani dijajah oleh Siam yang beragama Buddha. Semenanjung Tanah Melayu dijajah oleh Inggeris yang beragama Kristian dan Hindia- Belanda (Indonesia) dijajah oleh Holanda (Belanda) juga beragama Kristian.Syeikh Ahmad al-Fatani turut terlibat dalam politik dunia Melayu pada peringkat awal hingga sampai ke pintu gerbang kemerdekaan.
Syeikh Ahmad al-Fatani berasa sedih kerana Patani dijajah oleh Siam yang beragama Buddha. Semenanjung Tanah Melayu dijajah oleh Inggeris yang beragama Kristian dan Hindia- Belanda (Indonesia) dijajah oleh Holanda (Belanda) juga beragama Kristian.Syeikh Ahmad al-Fatani turut terlibat dalam politik dunia Melayu pada peringkat awal hingga sampai ke pintu gerbang kemerdekaan.
Syeikh Ahmad mengambil berat tentang urusan siasah
ummah dalam maksud yang luas terutama yang
menyentuh tentang anak bangsanya sendiri. Sheikh Ahmad tiada terhenti
sebagai seorang ulama yang dikerumuni oleh penuntut-penuntut, bahkan
beliau membina hubungan dengan raja-raja Melayu dan mengambil tahu tentang
berkembangan yang berlaku di tanah airnya. Dikatakan jasad di Mekah jiwanya rohnya di alam Melayu.
Beliau Menyediakan kerangka bekerja secara berpersatuan dengan dimulai oleh beliau iaitu menubuhkan Jam‘iah al-Fataniyyah di Mekah, yang merupakan organisasi Melayu yang pertama.
Beliau Membuka jalan berfikir yang subur dan bijaksana untuk menerima perubahan dan kemajuan secara luaran dan mengekalkan fahaman aqidah dan pengamalan feqah dan Tasawuf berdasarkan kerangka ASWJ menurut faham al-Quran dan Sunnah. Beliau menekankan roh Islamiah dan kepentingan faham ASWJ menurut manhaj Asyairah, pengamalan Fiqh mengikut manhaj Syafei dan pengamalan Tasawuf mengikut manhaj Tariqat dan beliau sendiri adalah pengamal Tariqat as-Syatariyyah.
Beliau juga menyediakan pemikiran yang strategik dalam menghadapi cabaran, dan bukan bergantungan kepada kekuatan atau kekerasan semata-mata.
Beliau Menitik beratkan kesedaran tentang kepentingan keilmuan dalam pelbagai bidang, memartabatkan bahasa dan sejarah bangsa.
Beliau juga telah memainkan peranan meniupkan semangat mencintai agama, bangsa dan tanah air di atas dasar tuntutan agama.
Beliau Menyediakan kerangka bekerja secara berpersatuan dengan dimulai oleh beliau iaitu menubuhkan Jam‘iah al-Fataniyyah di Mekah, yang merupakan organisasi Melayu yang pertama.
Beliau Membuka jalan berfikir yang subur dan bijaksana untuk menerima perubahan dan kemajuan secara luaran dan mengekalkan fahaman aqidah dan pengamalan feqah dan Tasawuf berdasarkan kerangka ASWJ menurut faham al-Quran dan Sunnah. Beliau menekankan roh Islamiah dan kepentingan faham ASWJ menurut manhaj Asyairah, pengamalan Fiqh mengikut manhaj Syafei dan pengamalan Tasawuf mengikut manhaj Tariqat dan beliau sendiri adalah pengamal Tariqat as-Syatariyyah.
Beliau juga menyediakan pemikiran yang strategik dalam menghadapi cabaran, dan bukan bergantungan kepada kekuatan atau kekerasan semata-mata.
Beliau Menitik beratkan kesedaran tentang kepentingan keilmuan dalam pelbagai bidang, memartabatkan bahasa dan sejarah bangsa.
Beliau juga telah memainkan peranan meniupkan semangat mencintai agama, bangsa dan tanah air di atas dasar tuntutan agama.
Syeikh
Ahmad sangat menekankan kepada penguasaan ilmu dan kepandaian
yang meliputi segala bidang dan strategi politik yang
berkesan sebagai wasilah perjuangan. Syeikh merupakan salah seorang daripada ulamak Melayu yang bertanggung jawab mengembangkan syiar Islam di alam Melayu.
Pemikiran politik Sheikh Ahmad
al-Fatani dapat dilihat dalam beberapa kitab beliau, antaranya Hadiqah
al-Azhar, Faridah Faraid, Jumanah At-Tauhid, dan Al-Fatawa Al-Fathaniyah.
Kalam beliau diterjemahkan dari bahasa Arab:"Bangsa
Melayu mempunyai kedaulatan-kedaulatan yang besar, maka kekuasaan-kekuasaan
kafir telah menipu daya mereka."
(Tashil Nail al-Amani).
(Tashil Nail al-Amani).
Syeikh Ahmad al-Fatani telah menukilkan ilmu Siasah dengan katanya:
'Pada bicara ilmu siyasah iaitu ilmu membaikkan
rakyat dengan menunjukkan kepada jalan yang melepaskan mereka itu daripada
tiap-tiap kekeruhan pada dunia dan pada akhirat. Dan iaitu daripada anbiya atas
khawas dan awam pada zahir dan batin mereka itu dan daripada segala raja-raja
dan salatin atas mereka itu pada zahir mereka itu jua. Dan daripada ulama atas
khawas mereka itu pada batin mereka itu. Maka hanyalah ilmu ini wujub kifayah
dan ghayahnya menceraikan segala perbantahan atas jalan sebenar dan merentahkan
mereka itu atas jalan adil dan menghelakan mereka itu kepada segala yang
manafaatkan mereka itu pada dunia mereka itu dan akhirat mereka itu dan
memelihara kerajaan daripada segala barang yang menjatuhkan dia ke dalam
kecederaan.'
Kata-kata
Syeikh Ahmad al-Fatani:
‘Ilmu Tarikh itu daripada sebesar-besar segala ilmu kadarnya dan terlebih cemerlangnya, didalam segala kelam, tercengang itu qamarnya, member faedah ia akan yang mempunyainya, akan cerdik dan tajam penilikkannya ia atas segala mereka yang semasanya dan sama taranya, dan mendapat ia akan beberapa martabat yang tinggi didalam dunianya, bahkan membawa kepada manfaat bagi ukhranya kerana dengannya lah jadi caraca bagi tolannya bagi afkar dan dengan dia pula dapat mengambil iktibar dan dengan dia diketahuikan segala hawadis didalam segala masa dan didalam cerminnya, terlihat barang yang mentadwinkan dia oleh segala mereka yang dahulu daripada ulum dan sonai, dan nyatalah dengan dia oleh barang yang tersembunyi daripada segala ehwal kurun yang telah lalu dan sekalian khabar segala negeri dan barang yang didalamnya daripada asar dan manafi’.
‘Ilmu Tarikh itu daripada sebesar-besar segala ilmu kadarnya dan terlebih cemerlangnya, didalam segala kelam, tercengang itu qamarnya, member faedah ia akan yang mempunyainya, akan cerdik dan tajam penilikkannya ia atas segala mereka yang semasanya dan sama taranya, dan mendapat ia akan beberapa martabat yang tinggi didalam dunianya, bahkan membawa kepada manfaat bagi ukhranya kerana dengannya lah jadi caraca bagi tolannya bagi afkar dan dengan dia pula dapat mengambil iktibar dan dengan dia diketahuikan segala hawadis didalam segala masa dan didalam cerminnya, terlihat barang yang mentadwinkan dia oleh segala mereka yang dahulu daripada ulum dan sonai, dan nyatalah dengan dia oleh barang yang tersembunyi daripada segala ehwal kurun yang telah lalu dan sekalian khabar segala negeri dan barang yang didalamnya daripada asar dan manafi’.
(Hadiqah
al-Azhar)
Kini
kita menyambut ulang tahun kemerdekaan ke-56 tahun, sejarah perjuangan ulama
dan pejuang nusa harus diambil iktibar dan peringatan bagi menyemai semangat
jatidiri Melayu Islam.